καλοφαγάδες από πάντα

Μιας που το ρίξαμε στην «διατροφή» τελευταία, παραθέτω ένα ενδιαφέρον άρθρο, κυρίως για μας τους βορειοελλαδίτες.

Η προϊστορική ελίτ προτιμούσε το κυνήγι

Οι Βορειοελλαδίτες ήταν καλοφαγάδες από τη Νεολιθική Εποχή. Ετρωγαν δημητριακά και όσπρια, όπως μονόκοκκο και δίκοκκο σιτάρι, κριθάρι, φακές, μπιζέλια, λαθούρι (μοιάζει με φάβα), τα οποία συνόδευαν με φρούτα, καρπούς από άγρια φυτά και κρασί. Σπόρος μονόκοκκου σιταριού από το Αρχοντικό Γιαννιτσών (τέλος 3ης χιλιετίας π.Χ.)Το συμπέρασμα προκύπτει από έρευνες της αρχαιοβοτανολόγου, λέκτορος Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Σουλτάνας Μαρίας Βαλαμώτη, στη διάρκεια των ετών 1990-2004, όταν είχε αναλάβει το αρχαιοβοτανικό υλικό δεκαέξι ανασκαφών, οι δεκατρείς των οποίων της Νεολιθικής Εποχής. Τα ευρήματα προέρχονταν από το Αγγελοχώρι Ημαθίας, το Αρκαδικό Δράμας, τον Αψαλο και το Αρχοντικό Μακεδονίας, τη Βεργίνα, τα Γιαννιτσά, τη Θέρμη, τα Λιμενάρια και τη Σκάλα Σωτήρος Θάσου, τη Μάκρη Εβρου, το Ντικιλί Τας των Φιλίππων, τον Μακρύγιαλο και τον Προμαχώνα Μακεδονίας. Μιλώντας χθες στο πλαίσιο των διαλέξεων των Φίλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με θέμα «Προϊστορική διατροφή στη Βόρειο Ελλάδα», υποστήριξε πως ύστερα από αρχαιοβοτανικές και αρχαιοζωολογικές μελέτες, αναλύσεις ανθρωπίνων οστών και μελέτες κεραμικής «παρατηρείται μεγάλη ποικιλία στα καλλιεργημένα είδη, κυρίως όσπρια και δημητριακά. Το λινάρι έχει επίσης εντοπιστεί ως καλλιεργούμενο είδος και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε μεταξύ άλλων και για τους πλούσιους σε λάδι σπόρους του. Φρούτα και άλλοι καρποί από άγρια φυτά καταναλώνονταν κατά τη Νεολιθική Εποχή: σταφύλια, κράνα, βελανίδια, σύκα, βατόμουρα, καρποί σαμπούκου (σ.σ. μικρό φυτό με βελούδινα άνθη σε μπουκέτα με μοβ ρώγες, που χρησιμοποιείται στην οινοποιία και ζαχαροπλαστική) και κοκκορεβυθιάς». Σπόροι λαθουριού από το Αρκαδικό Δράμας (5η χιλιετία π.Χ.) Το γεγονός ότι ήξεραν να παράγουν κρασί από άγρια ή υπό εξημέρωση σταφύλια υποδηλώνεται «από τα στέμφυλα που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές στο Ντικιλί Τας των Φιλίππων, κοντά στην Καβάλα». Μη νομίζετε όμως ότι οι νεολιθικοί κάτοικοι της βόρειας Ελλάδας ήταν φανατικοί φυτοφάγοι. Κάθε άλλο μάλιστα. Το πιάτο τους περιλάμβανε κρέας και θαλασσινά. Το κρέας προερχόταν κυρίως από οικόσιτα ζώα, πρόβατα, κατσίκες, αγελάδες και γουρούνια. Το κυνήγι ήταν ακόμη περιορισμένο. Η ελίτ όμως στην Εποχή του Χαλκού προτιμάει το κυνήγι άγριων ζώων. Στην περίοδο αυτή εμφανίζονται κι άλλα προϊόντα που έρχονται από απομακρυσμένες μεταξύ τους περιοχές, κάτι που ερμηνεύεται ως συγκρότηση δικτύου επικοινωνίας και ανταλλαγής αγαθών. «Τα νέα φυτά είναι το σιτάρι σπέλτα, το κουκί, η λαλλεμάντια, ο κορίανδρος, η μήκων η υπνοφόρος, το σινάπι και το κεχρί. Η οινοποίηση συνεχίζεται, όπως πιστοποιούν κατάλοιπα από την Τούμπα Θεσσαλονίκης, συνοδευόμενη και από σερβίτσια κατανάλωσης υγρών». Τώρα όμως μπαίνουν στη διατροφή τους και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Κι αυτό τεκμαίρεται και από την αύξηση της τερηδόνας στα δόντια. Η κ. Βαλαμώτη διαπιστώνει «διατροφικές αλλαγές στην Εποχή του Χαλκού, που αφορούν είτε μια αύξηση στην κατανάλωση γλυκών φρούτων είτε στην κατανάλωση επεξεργασμένων αμυλούχων τροφών και γάλακτος». Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 23/10/2007